Nam Dao
HŨNG LỐC *
Anh yêu, đền cho em sự chịu đựng xa cách anh bằng một viên kim cương anh sẽ đính vào chiếc nhẫn hứa hôn của chúng ḿnh. Nó long lanh sáng, như t́nh em yêu anh, măi măi chỉ một anh, măi măi…
Kẻng báo trưa từ dăy nhà lợp tôn trên mái có cắm một cây thập tự làm bằng hai thanh gỗ buộc kẹp vào nhau khua lên ầm ĩ . Lũ chó sủa theo oăng oẳng làm át đi hơi thở kḥ khè lẫn vào tiếng rên rỉ kêu ca của đám bệnh nhân pḥng bên. Nghiến răng, tôi kéo đầu hai mảnh băng cho căng ra rồi vắt chéo thắt gút theo chiều ngang bàn chân. Thằng béù nhăn mặt, họng ừng ực nuốt nước bọt ḱm đau, mắt ngước lên nh́n bức tượng Jesus móc vào một cái đinh đóng trên bức tường vôi trắng mới sơn lại. Băng xong, nó nhổm dậy, lấm lét lùi vào góc pḥng rồi ngồi xệp xuống. Vừa nghe anh tài xế gọi « Rosa, bảo Đốc ngừng tay, đến giờ lunch rồi... » th́ tiếng kèn harmonica lại cất lên. Nó nghèn nghẹn, không ra blue, không ra rock, lắm lúc hụt hơi thành những tiếng nấc cụt. Đi ngang, tôi vỗ nhẹ lên vai thằng bé. Hai tay đang bịt lấy tai, nó chúi xuống giấu mặt giữa hai đầu gối nhô cao. Nh́n xuống khoảnh sân đất nện lao nhao người, tôi xua đi h́nh ảnh những con gịi lúc nhúc trong vết thương thối rữa lâu ngày tôi vừa rửa ráy, mủ vàng nhợt ứa ra lẫn chút máu đỏ ṛng ṛng chảy trên lớp da đen bóng nhẫy dưới mặt trời.
Bữa ăn vẫn lại là đậu đỗ luộc chín với bắp, kèm vào chút thịt như thịt gà th́ phải. Khẩu phần cho Đốc đặc biệt có thêm chất đạm. Nhưng thật khó nuốt cho trôi khi trời nóng đến 32 độ C trong bóng râm, và ẩm đến độ chỉ ngồi mà mồ hôi cũng chảy ra như tắm hơi, rỉ rả ứa từ mọi lỗ chân lông, nhớp nháp thấm ướt lưng T-shirt. Mùi nồng hắc từ những cái nách nhờn nhẫy lông lá đâm ra xông ngột ngạt mũi, khéo mà tránh đầu gió, không th́ chỉ chực nôn mửa. Lạy trời, trưa nay Rosa đừng có xức nước hoa !
Trưa ở bệnh xá thưa hẳn người. Bọn ex-pat lưu vong chui hết vào căn pḥng có máy điều ḥa không khí, bỏ cái nóng nung nấu lại cho đám y tá người bản địa, đứa dựa lưng vào tường, đứa ngủ ngồi, đứa nằm c̣ng queo ở hàng hiên đón những cơn gió hiếm hoi từ b́a rừng phía bắc thỉnh thoảng lướt qua chỉ đủ lao xao lá. Đột nhiên, tiếng ́ ầm từ xa vẳng lại như cơn tức giận, mỗi lúc một gần, một đe dọa. Rosa chạy ra. Rồi anh tài. Ngửng mặt nh́n mây ùn ùn tít tắp chân trời, anh thản nhiên «... không phải tiếng súng. Sắp giông rồi. Tháng tới mới bắt đầu mùa mưa. Lúc đó cũng là mùa súng nổ ! ». Quay vào nhà, Rosa liếc mắt nh́n tôi, mặt hất ra đằng sau kiêu sa. Nó nhún vai, mông vênh lên, cặp mắt nâu viền đen nhún nhảy. Tuần trước, chúng tôi đi tiêm ngừa chống đậu mùa cách Kenema ba mươi cây số. Chỉ ngần ấy đường, đi mất bốn tiếng. Đi xe, được hai mươi cây. C̣n lại là đường rừng. Hai mươi cây, mất đúng một giờ xe. Đường đất, có nhiều đoạn ḿn phá mới lấp lại, mấp mô lồi lơm thương tật, lắm chỗ bị lầy, phải xuống xe rồi đẩy. Đường rừng, chi chít cây và rắn. Kể cả Rosa, cũng thành cái loài ḅ sát nhờn nhớt trườn quanh, tay thỉnh thoảng níu lấy tôi, kể cả khi đoàn đă vào đến trại tị nạn. Trại lố nhố gần ngh́n nhân mạng. Rất ít đàn ông. Rặt con nít. Và đàn bà lũ lượt, nhơ nhớp, mắt sâu hoắm, ḷng trắng ră ngước nh́n, lờ đờ không đủ sức để ánh lên nỗi tuyệt vọng. Dưới những mái lều lợp lá qua quít, kẻ nằm, người ngồi, kiệt quệ im ĺm. Mùi cứt lỏng khăm khẳm, chua lét, sực lên thối um bốn phía. Nhặng rừng, to bằng nửa ngón tay cái, ào vào, vo ve bay tứ tung. Chúng sà xuống đậu vào miệng, trên mũi những khuôn mặt trơ xương, đầu thỉnh thoảng lắc lư xua, nhưng vô phương, nhặng trơ trơ chẳng thèm động cánh. Lâu lắm mới có tiếng trẻ khóc thét lên, rồi ch́m lỉm va vào tiếng gió mơ hồ xô những tàn lá trên cao. Cả trại bị dịch tả hơn tuần nay. Dịch khiến họ khô nước. Phải uống, nhưng nước ở đâu. Uống nước suối th́ lại tiếp tục nuôi bệnh. Và ghê hơn là muỗi. Chúng lúc đến hàng đàn, như cảm tử đoàn Kamikaze, lao vào những nhúm thịt cằn cỗi chỉ c̣n da đủ bọc lấy xương. Nào, đưa tay đây. Chích làm ǵ ? Ngừa bệnh, bệnh đậu mùa. Người đàn bà ôm đứa con chưa biết đi ngơ ngác « ... Ngừa để làm ǵ ? ». Rosa dịch lại. Người đàn bà há hốc mồm, răng cửa rụng hết, thều thào « ... đói. Chữa đói. Ngừa đậu mùa rồi đói cũng chết ! ». Rosa lại dịch, nhưng người đàn bà thở dốc, không nh́n ai và chẳng nói ǵ nữa. Sau đó, chúng tôi làm cật lực đến lúc mặt trời đứng bóng th́ nghỉ ăn trưa. Liếc nh́n những cặp mắt hau háu đói, tôi chịu, không cách ǵ ăn được.
Bỏ những căn lều, tôi lững thững ra b́a rừng, dựa lưng vào một gốc cây cổ thụ, rễ xù x́ ngoằn ngoèo như giống trăn khổng lồ xứ này. Không khí ở đây không c̣n mùi bệnh dịch. Tôi hít vào , phổi căng ắp, từ từ thở ra rồi nhắm mắt lại. Bấy giờ chỉ c̣n tiếng vẹt, những con vẹt lông đủ sắc, mỏ mầu vàng dài khoằm như móc câu, gợi nhớ giọng nức nghẹn lời cuối một đoạn jazz màu đen trong hầm rượu những đêm mờ khói thuốc ở New York. Tôi thiếp dần, tiếng trống bập bùng ḥa vào tiếng đại hồ cầm rầm ŕ, chưa kịp đọng lại đă loăng ra biến mất. Khi tôi mở mắt, Rosa ngồi nh́n tôi, chân dạng, hai đầu gối co lên, mắt viền đen bỗng xanh màu nước biếc. Tôi nhắm mắt lại. Mùi nước hoa xừng xực xông vào mũi . Tiếng hổn hển thở cạnh tai, hơi nóng ̣a vào da mặt căng bỏng. Khỉ trên tàn cây chí chóe chạy đuổi nhau. Tôi giật ḿnh vùng dậy. Không biết từ bao giờ Rosa đă thoa lên đôi môi dày một lớp son đỏ chói. Những mái lều trại tị nạn đằng xa nhoáng lên như bốc lửa. Gió ở đâu mơn man. H́nh như tôi mỉm cười. Rosa khẽ rên lên và nói nhưng tôi chẳng c̣n hiểu một điều ǵ. Mùi ngai ngái da thịt bỗng nồng nàn. Tôi quẳng thân xác tôi vào một con vực mê muội, ở cùng dưới đáy là những chuyển độâng dập dềnh một cái nút chai trôi theo những lớp sóng sinh lực. Rosa lại thầm th́. Không, tôi vẫn không hiểu. Nói đi, nói đi chứ. Em ơi, tôi chịu. Và khi nh́n Rosa, mắt ngước lên nửa căm giận nửa van nài, tôi chỉ thều thào, tôi đuối sức, tôi mệt nhoài. Cúi đầu, tôi nhui nhủi trốn về phía mặt trời cũng đang lả ra. Như một con bệnh ngă xuống kiệt lực.
*
Quả như anh tài nói, giữa trưa tiếng sấm rền rung một chặp rồi mưa như trút nước. Mưa thế này, đám quân của Sankoh thế nào cũng kéo xáp gần thành phố. Nháy mắt nh́n bọn ex-pat chúng tôi, bọn y sĩ không biên giới thiện nguyện từ bốn phương kéo về Kenema hai tháng nay, anh tài cười hề hề « Mùa mưa là mùa nước mắt ». Có M’dam Kathy, phối hợp viên, chưa chồng nhưng tiếng là đến đi đâu trên lục địa châu Phi này cũng t́m ra người yêu lư tưởng. Có Andrea, Đốc người Lỗ-ma-ni, thề sẽ kiếm ra việc trong OMS, nhắc dẫu anh chỉ vào rừng chích ngừa dịch một lần th́ « my dear Kathy » cũng đừng quên làm biên bản để anh c̣n ghi trong Curriculum Vitae. Có tôi, Canadian, gọi thế nhưng tóc đen, da ngăm vàng, tên lại đèo chữ Nguyễn vốn là tên họ gần ba mươi triệu người theo lời cha tôi nói. Có hai tuần một lần đoàn xe chở đến bệnh xá thuốc men, băng bông cũng như đô-la để trả chi phí và lương bổng cho anh tài, hai cận vệ và bốn người y tá bản địa mà Rosa là một.
Cơn mưa dứt hột vào quăng sáu giờ chiều. Mặt trời lại ửng đỏ như mặt người say rượu ở đâu hiện ra vẽ cái cầu ṿng bảy sắc mọc lên trên những cánh rừng phía sau doanh trại của bọn lính Liên Hiệp Quốc mũ xanh đến từ Tanzania. Lưng quay về phía cửa sổ, Rosa nói trống không «...đám người vừa tới chạy từ khu mỏ Tongo. Quân phiến loạn nghe đâu đă xáp gần ». Anh tài lắc lư nhe răng trắng nhởn cười «...bên này tới, bên kia cũng tới. Lính của chính quyền đang rục rịch. Nhưng đánh nhau th́ chưa...». Nh́n về phía doanh trại bọn lính mũ xanh, anh khẳng định « C̣n đợi bọn Tanzania đi đă chứ ! ». Không khí dịu hẳn, đất bốc ẩm thở mùi thơm. Cḥi cây xanh lại toé bung thắm biếc trên những mái tôn rỉ rít nay óng ánh hồi sinh. Trẻ con ùa ra trần truồng, bụng ỏng ưỡn trên những cặp chân khẳng khiu, dẫm vào những vũng đọng đá tung tóe nước vào nhau rồi khanh khách cười, khanh khách rú những tràng thanh âm quấn bện lấy nhau như túm tóc quăn tết từ da đầu vắt vẻo cong lên rồi ḷng tḥng rơi xuống bờ cổ.
Tiếng harmonica chợt cất lên. Lần này nó thánh thót bay bổng thoát khỏi tiếng trống bập bùng. Lẳng lặng bước xuống thang,tôi đẩy cổng ra đường. Cứ thế, tôi ṃ hướng tiếng harmonica văng vẳng bay với gió chiều. Gió chợt đi chợt đến, hung hăn thốc vào những tàn cây gạo, hoa tan tác rơi như vấy máu tươi xuống con đường ṃn ngoắt ngoẻo quanh co. Tôi tránh nh́n những cặp mắt trắng dă hốt hoảng ngước về phía tôi. Chẳng lâu, tôi thấy ông ta. Tay trái cầm kèn, mắt đeo cặp kính đen, ông ngếch tai lên rồi quay về phía tôi nhe răng cười, miệng nói một tràng dài. Thấy tôi không đáp, ông hỉnh mũi lên hít, đổi giọng nói bằng thứ tiếng Anh muốn hiểu phải đoán đến gần nửa. Ngẫm nghĩ, ông gật gù đung đưa đầu, hả miệng hỏi « Y sĩ hả ? Không biên giới... hà hà». Ông tự giới thiệu « Massaquoi, poet ». Poet, nhà thơ ? Ông nâng kèn ngang miệng, thổi một hơi dài, trịnh trọng đáp « Yes » rồi ngân nga :
Bước chênh vênh
đỉnh núi
Chân đạp trên kim cương
Phía dưới
ai biết cho là vực sâu tai ương..
Giọng thơ khàn đặc mang màu đen của cánh rừng trong buổi chiều tà hạ xuống như chấm than. Ông phá lên cười, quay ngang người ch́a về phía tôi cánh tay phải. Nó bị chặt ngang dưới khuyœu, băng lại bằng một mảnh vải, mùi thối rữa một vết thương chưa lành miệng xông lên. Ông bảo « ... Đốc, tôi không nhưng họ mới cần đốc tờ...». Tôi hỏi « Ai ? ». Ông cười hà hà « ...cái bọn mua bán kim cương ở Anwert, ở London - chỉ vào đầu, ông tiếp - chúng nó phải chữa cái này, khó lắm... ». Nhẹ nhàng nâng cánh tay phải, tôi nói khẽ « ...mai đến bệnh xá, phải bôi thuốc rồi băng lại ! ».
Massaquoi kéo tôi ngồi xuống một tảng đá trên triền dốc, môi nhếch lên nửa cười nửa mếu, không nói ǵ. Im lặng một chặp, th́nh ĺnh ông ta bật lên hà hà rồi thầm th́ :
Tôi vẫn cứ đi
Tim rách bươm thành mảnh
Trong thế giới bóng đen tan nát thê lương
Em ở đâu nhỉ ?
mất hay c̣n ?
Nhưng trí nhớ loài người vẫn đấy, cơi ấy mới thật vĩnh thường
có đôi mắt em
soi vào
Nhân Loại bi thương
một giọt long lanh
óng ánh lệ
những hạt kim cương…
Massaquoi ngưng đọc, nghẹn ngào « Thằng hàng xóm bảo, này già, vợ ông chúng nó chém chết rồi… Láo nào, nàng khôn ngoan, chân nhanh như hoẵng, mắt tinh như chồn ! Mi đừng cho là tao mù nên muốn nói ǵ th́ nói ! Thằng hàng xóm kéo tay, kêu lại mà xem, rồi gí vào một đống thịt da bầy nhầy. Vợ ông đấy, xác bà chỉ c̣n thế. Hừ, sao lại thế này ? Tôi quờ quạng, lùng nhùng chỗ này là tay, chỗ kia là bụng, là chân. Thế cái đầu ? Nó đâu ? Thằng hàng xóm lẩm bẩm, th́ nó đây, nó đă ĺa với phần xác c̣n lại. Tôi cúi xuống ngửi đống thịt da vô hồn. Tôi chỉ biết nh́n bằng mũi. Lẫn trong mùi máu tanh tưởi, tôi vẫn nhận biết hơi hướng của nàng, người vợ, người yêu của tôi…» Nghe Massaquoi kể, tôi không biết nói ǵ, choàng tay ôm lấy vai ông ta. Run bần bật, ông ta nuốt ừng ực nước bọt để tự trấn tĩnh. Ánh dương lịm dần trên đầu những tàn cây, gió im phăng phắc, chỉ c̣n lũ chim rừng nháo nhác th́nh ĺnh đập cánh bay ngang. Massaquoi ho lên một tiếng, ậm à, tiếp « …không có nàng, vũ trụ trống tênh như căn nhà mồ mông mênh. Tôi leo lên một cái đỉnh cao, thổi bài harmonica nàng thích nhất thuở sinh thời, cười một tràng dài rồi gieo ḿnh xuống. Nhưng có ngờ đâu ngay dưới đó là một lùm cây rậm rạp, thân tôi mắc lại, càng vùng vẫây càng mắc vào vắt vẻo. Sáng hôm sau, người ta t́m và kéo tôi lên, nhưng qua một đêm đung đưa với cái chết, Massaquoi này hiểu, là thay Tạo Hóa lấy đi đời sống của chính ḿnh th́ cũng chẳng hơn ǵ những kẻ sát nhân. Có lẽ Thượng Đế c̣n giữ chân, nhưng để làm ǵ ? Massaquoi là poet, vậy để hát những câu thơ chăng ? Chống lại với máu và nước mắt, thơ chỉ c̣n một cách, là ca ngợi t́nh yêu và ḷng khoan thứ, ngay với cả kẻ chém giết ḿnh…».
*
Đêm hôm đó thật khó ngủ. Đốc người Lỗ lại xem những cuộn vidéo cao bồi cũ rích rẻ tiền, ngựa chạy đuổi da đỏ, bắn rụng xuống cát sa mạc như bắn khỉ. M’dam Kathy rúc rích cười với ai đó buồng bên. Phần tôi, sau khi sắp đặt xong công việc cho ngày mai, tôi thẫn thờ ra hàng hiên, ngồi dựa vào bức vách gỗ, liên tưởng đến ông già thổi harmonica xưng ḿnh là poet. Thi sĩ, ngươi làm sao hát lên ca ngợi đời sống ở chốn rừng sâu heo hút này, dưới ḷng đất là kim cương, trong ḷng người là thù hận và sợ hăi, c̣n trên tay th́ vầy lấm máu me đỏ ḷm tanh tưởi. Gió im phăng phắc, hơi lạnh của rừng ngấm dần vào, đâu đó ai nói mê ú ớ lẫn vào tiếng súng b́ bọp từ cái TV cũ rích rè rè giọng viễn tây của những tên chăn ḅ đang đuổi mọi da đỏ thế kỷ trước. Ngày mai, hẳn bệnh xá sẽ ngập việc. Nhưng đêm nay, tất cả ŕnh rập thực hư, trừ một câu tôi hỏi tôi, tôi đang cứu sống, chữa lành hay thật ra tôi đang kéo dài nỗi đau đớn của những cuộc đời bấp bênh trên vực bờ bạo tàn, ở dưới đáy sự chết có thể mới là cứu rỗi, và là sự cứu rỗi cuối cùng.
Nửa mơ nửa tỉnh tôi trằn trọc đợi đến lúc gà gáy sáng. Mở cửa sổ, mặt trời sáng ḷa lên vách mang bóng tàn cây bông chập chờn như đuôi loài công múa vũ điệu b́nh minh. Khi bước ra pḥng khám bệnh, Rosa đă ở đấy. Tay chỉ, nàng lẫy « Đốc có hẹn... ». Massaquoi hà hà cười, tay trái nâng harmonica lướt một gam nhún nhảy, xong mới reo « Good morning, Đốc ! » rồi khịt khịt mũi. Gỡ cặp mắt kính đen xuống, mắt ông già đùng đục vô hồn, mi nhấp nháy co thắt loại động tác năo bộ không kiểm soát được, ngước lên nói « ...Massaquoi này chỉ muốn chữa mắt. Mù mất hai mươi năm nay rồi, Đốc xem sao... ». Tôi lắc đầu. Lấy kéo cắt mảnh vải băng khúc cụt cánh tay phải, tôi nhẹ nhàng nói « Chịu. Phải đến nhà thương ở Freetown th́ may ra...». Ông già phá lên cười « ... chẳng cần. Tay chỉ vào mũi rồi lại khịt khịt, ông ta ồm ồm - bây giờ nh́n bằng cái này...». Lắc lư, ông quay một ṿng đầu, la « ...trong pḥng này có ba người. Hai nam, một nữ. Không, bốn, một mới vào, nam th́ phải ». Đúng thế thật. Có tôi, Rosa, một anh cận vệ năy giờ chỉ ngồi im trong góc pḥng. C̣n người mới rón rén vào là thằng bé bàn chân tấy mủ tôi mới tẩy trùng và băng bó hôm qua. Thấy Massaquoi, nó ríu chân lại. Bất chợt ông già đứng vụt dậy, mũi khịt khịt, kêu « A, mày đấy à ? » rồi giật cánh tay phải bị cụt giơ lên. Thằng bé thất thanh rú rồi đâm đầu chạy khỏi pḥng khám bệnh, chân khập khiễng lết đi trên nền đá men lát nhà trắng ố. Tôi ngạc nhiên nh́n lên. Từ hũng mắt đen ng̣m, cơn lốc xoáy gió đẩy cho nước mắt Massaquoi ràn rụa tuôn ra, chảy dài xuống má, đọng trên hàm râu bạc long lanh ánh kim khí phản chiếu nắng sáng từ cửa sổ hắt vào. Thẫn thờ buông ḿnh ngồi xuống, ông ta đưa tay quệt mắt, và nhẩn nha đeo cặp kính đen vào. Từ đó, ông ta lẩm bẩm một câu bằng thổ ngữ, rồi nín câm. Băng bó xong, ông lẳng lặng đi ra như mất hồn và nḥa vào nắng chóa.
*
Đến trưa, tiếng harmonica lại cất lên. Tôi bỗng thấy ớn lạnh. Từ hôm xuyên rừng đi chích ngừa dịch, tôi đă sợ rồi sẽ bị sốt rét. Tránh thế nào được những con muỗi đói máu. Cũng như tránh thế nào được những con người đói ăn trên lục địa này, đói đến đôï xung vào làm lính, phiến loạn một bên, chính quyền một bên. Rồi chặt tay chặt chân nhau. Chặt tay phải cho hết cầm được súng. Chặt chân. Chân th́ phải hay trái cũng được. Chặt cả đám thường dân, già từ sáu mươi đến trẻ mười hai hay mười ba tuổi. Thường dân rồi cũng sẽ là lính nên chặt trước. Lính trẻ con lại dễ sai. Chúng bắn giết như đùa. Chặt chân chặt tay chứ đừng chặt đầu. Cho chúng nó cưu mang lẫn nhau mà mất sức. Lính Liberia qua tiếp tay bọn phiến loạn tự xưng ḿnh là cách mạng. Đằng sau, có bọn Bỉ, bọn Ḥa Lan. Nhưng đừng lo, bọn Anh sẽ tiếp sức lính Guynea giúp chính quyền bảo vệ mỏ Tongo. Đám mũ xanh ở giữa làm bàn đệm, nhưng cứ nghe tiếng súng là lùi lại rồi tạt ngang tránh né. Sĩ quan lính Tanzania nói, chúng tôi chỉ được trang bị pḥng thủ, ‘’ Peace keeping’’ giữ hoà b́nh mà. Nháy mắt, anh ta bảo mỗi ngày Liên Hiệp Quốc trả cho trăm đô một đầu lính rồi hềnh hệch cười ‘’ That’s good busines ’’. Th́ ra thế. Nhưng đó chỉ là busines nhỏ. Busines lớn nhất vung tiền ra thu kim cương nằm ở bên Âu Châu văn minh. Thu kim cương, cần súng. Cần dao quắm, cần những cánh tay cụt, và cần những chiếc dạ dày kẹp lép gào chống cường toan se xót. Cần bọn lính trẻ con thích đùa, nhất là sau khi cho chúng uống thứ kích thích tố khiến mùi máu tanh thành một hấp lực không cưỡng lại được. Em ơi, em xinh đẹp, đừng bao giờ đ̣i một cái nhẫn hứa hôn có đính kim cương. Mười tám mặt cắt cho bốn carat lung linh chóe bóng phù hoa che không biết bao nhiêu là những vết thương tóe máu, mưng mủ trên hàng trăm hàng ngàn cơ thể một loài sinh vật bất hạnh chót sinh ra ở mảnh đất Sierra Leone khốn khổ này.
Cơn lạnh đâm thấu vào xương lúc xẩm chiều nhưng mồ hôi tôi vẫn nhễ nhại ứa ra toàn thân. Lúc đó, một người cận vệ đă t́m được thằng bé sáng nay trốn chạy. Băng bàn chân nó nay bê bết lầy, lại phải tháo ra và rửa lại. Tay lẩy bẩy, tôi ngước mắt nh́n, cáu kỉnh « ...tại sao mi lại chạy vào rừng ? ». Nó co rúm người lại nói như mê hoảng. Tôi không hiểu, hỏi Rosa. Nàng cau mặt dịch « ...nó bảo không phải nó chém cụt tay ông già thổi harmonica ! ». Tôi định vặn « ...thế th́ tại sao mày phải trốn ? » nhưng ḱm lại, không nói ǵ thêm. Ích chi mà phân biệt đao phủ và nạn nhân, khi lằn ranh chỉ là cái vạch phấn lau đi vẽ lại, để đao phủ hôm nay nhất thiết sẽ thành nạn nhân ngày mai. Bỗng dưng, có tiếng chân rầm rập. Rồi tiếng súng đ́ đọp, tiếng liên thanh ṛn ră. M’dam Kathy hốt hoảng điện thoại về Freetown. Có lẽ nào quân phiến loạn tấn công ? C̣n bọn lính mũ xanh đóng trại, chắc chưa đến nỗi nào. Nhưng sao trong trại chúng nhốn nháo gọi nhau. Rồi có cả tiếng xe tăng rù lên, xích sắt nghiến như tiếng nghiến răng kèn kẹt từ địa ngục. Không hiểu sao, đầu tôi bốc nóng nhưng người chẳng c̣n một chút sức, duỗi tuột xuống như cánh tay áo sũng nước vắt phơi trên sợi dây thép lạnh.
Người ta đắp cho tôi đến ba bốn cái chăn dạ dành cho lính. Hai hàm răng lập cập đánh vào nhau, tôi đang nhịp cho tiếng kèn harmonica th́ phải. Trong bóng tối, tiếng kèn tạo ra ảo giác mang h́nh thể của những khối màu di chuyển lúc nhanh lúc chậm. Tai tôi nghe loáng thoáng anh tài xế nói, bọn lính Tanzania dành gái bắn nhau chứ chẳng phải là quân phiến loạn tấn công đâu. Thế ư ? Dành đàn bà mà phải dùng đến xe tăng à ! Tôi có nằm mơ không ? Mỏm núi mỏ Tongo th́nh ĺnh cao vút lên. Nh́n xuống, quặng đá lấp lóe kim cương lổm nhổm ḅ như những con ḅ cạp. Ngước lên, ơ ḱa, tôi thấy tôi đang đứng chênh vênh. Trên miệng vực, xẩy chân là mất ḿnh. Chẳng biết v́ lẽ nào, tôi chua chát cười, tiếp tục men mỏm núi đi lên. Rồi càng cao, nỗi cô đơn càng lớn. Tôi chỉ c̣n là cái chấm nhỏ trên triền tít tắp lẫn vào mây. Há mồm, tôi gào, tôi gọi tôi. Đừng, đừng bỏ cái nhân gian này c̣n quằn quại đau. Cánh tay cụt của ông già tên Massaquoi giơ lên vẫy. Th́nh ĺnh, lại tiếng harmonica. Lần này, có tiếng ca-nông đệm vào như ai đó dậm chân đạp vào trống cái của giàn trống một ban nhạc kích động với đàn, kèn và tiếng hát da đen tức tửi. Ông hề hà, khịt khịt mũi, tay trái nâng chiếc harmonica lên rồi quẳng xuống vực từ giă một quá khứ. Gió xoáy vào hũng lốc giữa cặp kính đen và hai tṛng mắt. Ông lại vẫy, và phép lạ, em ơi, có phép lạ là v́ cánh tay cụt đă mọc ra nguyên lành như chẳng bao giờ thương phế.
Thế th́ em yêu, đừng hỏi tôi một cái nhẫn hứa hôn đính kim cương nhé.
Tôi run rẩy, a cái cơn sốt rét này đến vào lúc chẳng nên đến. Tiếng súng lại ran lên, và hỏa châu bắn lên trời lập ḷe sáng ma quái. Thế này là thế nào ? Chẳng lẽ lính Tanzaria mũ xanh dành gái mà phải bắn hỏa châu ư ? Ai rón rén vào, kéo chăn. Không, tôi lạnh lắm, đừng kéo nữa. Tôi co người, mũi thoang thoảng mùi nước hoa. Rồi cái thân thể ai đó trần truồng nằm xấp lên tôi, run rẩy, ôm lấy giúp tôi chống cơn lạnh buốt xương, vuốt ve áp môi lên mặt, lên ngực. Đôi môi nhung đầy đặn ướt át độ lượng đưa tôi vào khoang thuyền trôi lờ lững cảm giác b́nh yên. « Take me ! Again… », yêu em đi. Ai đó tiếp tục th́ thào, « take me », tiếng th́ thào kéo tôi từ cơn mơ sảng ra ngoài một vùng nửa đau xót nửa đắm mê, chập chờn bóng thiên đường giữa một đêm rầm rền súng đạn.
Sáng tinh mơ, M’dam Kathy vào pḥng tôi, bảo Freetown yêu cầu bọn ex-pat y sĩ không biên giới chúng tôi triệt thoái. Phải đi ngay, nếu không phi trường Kenema có thể bị chiếm nội nhật ngày hôm nay. Rên hừ hừ, tôi hỏi « ...c̣n bệnh nhân ? ». M’dam Kathy lạnh lùng « Để cho Trời định ! ». Nhắm mắt, h́nh ảnh hàng trăm con người hoạn nạn mỗi ngày kéo đến bệnh xá thoắt hiện ra như đám âm binh khật khừ rời địa ngục ḅ lên cơi trần. Có thằng bé gan bàn chân tấy mủ. Có Massaquoi, ông già thổi harmonica. Ông giơ tay, cánh tay phải bị chém cụt. Nó giờ đây không c̣n nguyên lành như trong giấc tôi mê sảng đêm qua.
Hai người cận vệ d́u tôi lên chiếc xe chở ra phi trường. Rosa theo sau. Nàng xếp cho tôi nằm lên cáng thương, mắt nh́n tôi, ôi đôi mắt bây giờ tôi mới biết là đôi mắt đẹp. Nó bao la ướt át như mặt hồ long lanh sáng, nhưng sao mà buồn, nỗi buồn cũng bao la như trời bao la vắt ngang tầm mắt. Đột nhiên, Rosa th́ thào, « take me ! », nhưng niềm vô vọng khiến hai giọt nước mắt ứa ra, như hai viên kim cương lung linh dưới tia nắng vàng non một sớm mai đẫm sương ngơ ngác.
Xe rồ máy. Tiếng súng cối và súng liên thanh mỗi lúc một gần. Anh tài vẫn b́nh tĩnh, miệng ngoạc ra cười, la « Let’s go ! ». Tôi nhỏm lên cố nh́n ra sau t́m đôi mắt Rosa. Nhưng bây giờ, chỉ c̣n bụi đường, bụi bốc mù dưới bốn bánh xe, bụi che không cho tôi thấy ǵ, những hạt bụi khốn khổ hóa kiếp mang h́nh hài con người, như Rosa, như tôi, mệt nhoài kề cạnh thần chết và những cuộc biệt ly.
Em yêu, nếu cứ c̣n muốn kim cương, tôi sẽ đính vào nhẫn hứa hôn một hạt kim cương trong vắt ứa ra từ khóe mắt nàng. C̣n hạt kia, tôi giữ cho tôi. Trong ḷng. Hỡi Kenema yêu dấu.
04-09-2001
12-10-2002