Nguyễn Khải : trích Đi t́m cái tôi đă mất

http://amvc.fr/Damvc/GioiThieu/NguyenKhai/DiTimCaiToiDaMatNguyenKhai.htm

 

"Gần đây tôi có được đọc hai cuốn sách hay. Một cuốn là Bàn về tự do của John Stuart Mill, một triết gia người Anh viết từ năm 1859, cách ta một thế kỷ rưỡi. Một cuốn là Tư duy tự do của Phan Huy Đường, một nhà nghiên cứu học thuyết Mác có tên tuổi ở Pháp viết vừa mới đây. Khoảng mươi năm nay tôi đọc tiểu thuyết không vào, cả của ta, của Tàu lẫn Tây, cả sách mới dịch, mới xuất bản, cả sách của các đại gia của những thế kỷ trước. Năm c̣n trẻ đọc thấy hay, bây giờ già rồi nh́n trang sách cứ dửng dưng v́ nó không chịu ăn nhập vào những trải nghiệm cá nhân của tôi, không mở ra trong tôi một cách tiếp cận mới với hiện thực, không làm bùng cháy một điều ǵ đang c̣n ẩn sâu trong đáy tiềm thức khiến tôi phải choàng thức chợt nhận ra một vỉa sáng tạo mới vừa thoáng xuất hiện. Hai cuốn sách trên, một cuốn do bạn cho mượn, một cuốn t́nh cờ mua được ở nhà sách v́ cái tên của một tác giả tôi vốn quan tâm. Tôi đọc say mê cả hai cuốn như thời trẻ được đọc một cuốn tiểu thuyết hay, tất nhiên là khó đọc hơn tiểu thuyết nhưng đă thích lại có trải nghiệm bản thân hướng dẫn, không hiểu được đầy đủ th́ cũng hiểu được cái đại thể. Nhiều ư của bài viết này là được cảm hứng từ hai tác giả đó."