Biên tập

Nhân đọc một bản dịch khó hiểu của một tác phẩm của Kertész Imre.

Văn chương, ngay cả văn chương dịch, đâu phải ḿ ăn liền, tưới tí nước mắm th́ thành món ăn Ziao Chỉ !

Chỉ ở nước ta mới có chuyện một công chức nào đó, không biết ngoại ngữ, chẳng hiểu tài năng học thức tới đâu, có toàn quyền biên tập một nhà văn đă được giải Nobel văn chương ! Ở ta, cái bệnh "biên tập" chỉ là cái đuôi quan lại trong văn hoá ZC thoi thóp kéo dài tồn tại ở đời nay. Ngày nào nó c̣n tồn tại, ngày ấy dân ta không khá được trong lĩnh vực này.

Nếu bản thân nhà văn hay dịch giả chấp nhận quyền biên tập ấy th́ chỉ có hai lư do :

a/ đành vậy để cứu văn phần nào hành-động hành-văn của ḿnh. Ai mà chẳng phải hành-động trong bối cảnh !

b/ chính ḿnh đă chấp nhận cái quyền dấm dớ ấy để được là nhà văn.

Trong lĩnh vực văn chương, văn học, nếu người Việt muốn chui ra khỏi cái ao làng của ḿnh th́ nên mở cửa đi ra ngoài, mở óc, mở ḷng tiếp đón tha-nhân trong nhân-giới mênh mông này, cho họ thời giờ t́m hiểu họ trong bối cảnh lịch sử riêng của họ và chung của loài người. Cho ! Hè hè… Trong dân ta, có đầy người biết và hiểu điều ấy. Không biết đến bao giờ th́ những thủ lĩnh văn hoá tư tưởng ở nước ta mới biết được và, thậm chí, hiểu được. Tết Congo ? Tết Congo không thể có thực. Vậy th́ ta nên nghĩ tới cách thực thi một cái Tết ZC trong lĩnh vực này. Trước mắt, với khả năng giới hạn của những cá nhân.

2008-06-09