Công cụ và con người

Con người đương nhiên là một loại sinh vật biết sáng tạo công cụ (homo faber). Đó là bước đầu làm người của nhân loại, rất chậm và nghèo nàn, kéo dài không biết bao nhiêu lâu mới đạt được tŕnh độ của thời đại cơ giới hoá.

Song song, quan trong không kém trong quá tŕnh làm người, là học sử dụng công cụ. Xuyên qua hành động ấy, con người không chỉ thừa hưởng tài sản người đời trước để lại cho người đời sau, nó c̣n tiếp thu một h́nh thái kiến thức, một h́nh thái trí tuệ để tiếp tục lên đường đời.

Khoảng 30 năm qua, khả năng sáng tạo công cụ mới bùng nổ mănh liệt, phát triển hoa mắt. Rất nhiều công cụ trong đời sống hàng ngày vừa có vẻ dễ dùng vừa vô cùng phức tạp, không sao hiểu được. Ta "học" sử dụng máy tính, Internet, e tutti quanti, như trẻ con ṃ mẫm chơi đồ chơi. Khi máy "chết" ta không tài nào đoán  nó hư hỏng ở đâu, v́ sao.

Phải chăng, trong tương lai và trong lĩnh vực này, thiên hạ sẽ học làm người một cách xa lạ so với những thời trước ? Có thể kiến thức, lư trí, trí tuệ, văn hoá… sẽ có nội dung và giá trị khác hẳn thời nay ?

2018-04-30