Cười

 

Tôi vốn thích cười… chính ḿnh. Tôi ít khi cười người khác mà tôi may mắn quen biết. Đối với họ, tôi thích hiểu chính họ trong hoàn cảnh của họ, với lịch sử h́nh thành họ trong môi trường văn hoá của họ, không chỉ văn hoá của một dân tộc, mà văn hoá của một từng lớp trong một dân tộc, Bắc Kỳ di cư du học tại Pháp chẳng hạn.

Có thể tôi khác nhiều nhà văn v́ thế.

Tôi vốn nhát gan. Nhưng trong hành động và tư duy, dù sợ đến mấy, đă thấy đúng, tôi làm tới cùng.

Nhưng tôi rất sợ gây những đau thương không cần thiết cho tha nhân. Trong trường hợp không thể tránh được, tôi thà gánh hết, không trút lên vai người khác. Trong truyện Yêu, mấy câu sau có nghĩa đó :

"Và có… những giới hạn… măi măi… yêu cầu hiểu… vô tận… Nhưng hiểu giới hạn của một thời đại không giảm được nỗi đau phải sống nó và tự do nói của tri thức, tự do làm nhờ hiểu biết sự vật không mang lại tự do yêu cho con người."

Tôi hiểu những giới hạn của thời đại này. Tôi không chấp nhận chúng.

Đă không lên núi đi tu mà c̣n sống cùng người đời, tôi công nhận chúng có quyền tồn tại ở người khác.

Đă không muốn gây đau thương không cần thiết cho ai cả, tôi chấp nhận cô đơn, gánh hết về ḿnh. Thế thôi.

Lúc nào tôi không gánh được nữa tất cả những khác biệt của người đời, nó vốn vô tận mà, th́ dẹp, trở về cơi vô ngôn. Và cười chính ḿnh. Hè hè…

2008-08-17