Dị đoan

 

Tôi không tin dị đoan. Nhưng tôi chưa hề coi thường ai tin nó v́ tôi đành chấp nhận điều sau.

Xưa nay, loài người chỉ sáng tạo ra ba kiểu suy luận thôi : « lôgích duy lư h́nh thức », « lôgích biện chứng h́nh thức » và « lôgích duy vật biện chứng ». Cả ba, ngay trên cơ sở lư luận của chính ḿnh, đều không phủ nhận được niềm tin bói toán, dị đoan et tutti quanti của người đời.

Lôgích duy lư h́nh thức thông thường khẳng định : mọi sự đều có nguyên nhân « khách quan » máy móc hay xác suất, có thể hiểu được, chí ít xử lư được. Về lư thuyết, điều ǵ không sẵn có trong những nguyên lư nền tảng của nó, nó không có khả năng phủ nhận. Nếu điều ǵ có thật mà nó chưa hiểu được th́ do những nguyên lư làm nền tảng cho nó sai hay thiếu hụt, thế thôi. Chỉ cần sửa đổi những nguyên lư ấy, nó sẽ hiểu hết. Chính v́ thế nó không thèm và cũng không có khả năng bàn tới niềm tin dị đoan của người đời : nó không có khả năng phủ nhận niềm tin ấy.

Hai kiểu suy luận sau, hiện nay, mung lung tới mức ta không biết nó có… dị đoan không ! Miễn bàn.

2009-03-03