Đối thoại

 

Đối thoại là một h́nh thái quan-hệ giữa người với người thể hiện qua nhiều dạng. Đại khái có ba dạng chính :

1/ Đối thoại với nhau về quan hệ giữa người với thế giới vật chất. Đây là loại đối thoại duy nhất cho phép con người hiểu nhau một cách khách quan, chắc chắn : chỉ có đúng hay sai thôi, và cũng chỉ đến thế thôi. Ngôn ngữ của loại đối thoại này là ngôn ngữ khoa học.

2/ Đối thoại với nhau về nghiệm-sinh (vécu) "chung" ở đời. Trong loại đối thoại này, đúng-sai không quan trọng lắm. Cảm thông là chính. Những người đă từng chia sẻ cùng một nghiệm sinh – t́nh bạn thời thơ ấu, thiếu niên, cùng nhau vào sinh ra tử, hay cựu học sinh Chu Văn An, Pétrus Kư, Trưng Vương, Gia Long, J.J. Rousseau, Marie-Curie, chẳng hạn – có thể cảm nhau qua một ngôn từ, một kiểu cười, một cử chỉ, không cần phải giải thích.

3/ Đối thoại với nhau về những giá trị tinh thần, tuy không thể nào độc lập với hai loại quan-hệ trên nhưng vẫn vượt chúng, vươn tới một thế giới hoàn toàn vô định, có khi "không hiểu nổi". Người đối thoại với ta, ta thực sự không biết nó trong quá tŕnh h́nh thành ra nó hôm nay, nó cũng chẳng biết ta, nhưng ta vẫn, v́ lư do nào đó ở ta, tin rằng : có thể gặp nhau. Loại đối thoại này thường có hai khuynh hướng:

a/ đoạn tuyệt, thù nhau, khinh bỉ nhau.

b/ bền bỉ t́m hiểu nhau.

2011-11-10