Giác quan thứ sáu hay con mắt thứ ba

Con người có thể có tư duy v́ nó có nhục cảm : ta cảm nhận, ư thức thế giới và người đời xuyên qua ngũ giác quan.

Mỗi người chỉ có 5 giác quan thôi. Thế mà người đời có ư niệm về một điều ǵ đó được gọi là giác quan thứ sáu hay con mắt thứ ba. V́ sao ? V́, nói chung, ta không cảm nhận thế giới qua từng giác quan một, nhất là một cách tuần tự, đứt quăng như trong tư duy bằng ngôn ngữ. Ta cảm nhận nó qua nhiều giác quan cùng một lúc. Đó là chưa kể tới những kư ức mơ hồ tồn tại ở ta ngay khi ta cảm nhận. Cách cảm nhận tổng hợp ấy có thực, gọi là giác quan thứ sáu hay con mắt thứ ba cũng được. Nó làm nền tảng cho điều mà ta gọi là trực giác.

Người học vơ chắc đă từng nghiệm sinh điều này : lúc "lâm trận" nên cố gắng quên tất cả, đừng nghĩ, đừng nhớ ǵ hết, cố làm cho đầu của ḿnh càng trống rỗng càng tốt. V́ sao ? V́ một chức năng cơ bản của lư trí là kiềm chế bản năng và cảm tính của con người để mở đường cho tư duy lư tính hay/và đạo đức. Mặt nào đó, nó khiến con người "đui mù" đi một tí. "Xoá" bớt nó đi có thể tạo điều kiện cho bản năng và cảm tính tự-nhiên của con người nhạy bén hơn, cảm nhận nhanh hơn bất cứ mọi thay đổi trong thế giới quanh ḿnh và, qua đó, phản ứng nhanh nhậy hơn.

Lang thang ở Úc, tôi được nghe chuyện này : có người thổ dân, Aborigène, hướng dẫn du khách trong rừng mà không chịu đi giày. Chàng bảo : mang giày vào, tôi làm sao phát hiện được con rắn đang trườn ḿnh trong cỏ ? Bản năng và cảm tính của con người có thể bén đến thế đó !

Lại một nghiệm sinh khác mà có lẽ nhiều người đă từng sống. Có khi gặp người khác lần đầu, hoặc thấy phong cách, thái độ, cử chỉ, lời nói của nó trong một chuyện rất nhỏ nhoi, ta có cảm giác như nắm bắt được "bản chất" của nó. Rồi ta quên. Rồi nhân một chuyện quan trọng, ta bỗng sững sờ thấy nó ứng xử y như điều ta đă từng cảm nhận. Cái kiến thức "tiền ư thức" ấy, có người gọi là linh tính. "Tiền ư thức" ở đây chỉ có nghĩa này thôi : trước khi vận dụng lư trí để phân tích và t́m hiểu. Chứ đă nên người rồi, chẳng ai xoá sạch được ư thức ở ḿnh. Ư thức ấy đậm văn hoá đă nhào nặn ra chính ḿnh. Đành vậy.

2009-01-09