Làm, biết, hiểu và hành-văn

Phải làm mới biết. Phải biết mới có thể hiểu. Phải hiểu mới có thể nói nên lời, dù sai bét.

Quá tŕnh nghiệm sinh đó là quá tŕnh nên người và làm người của ta trong thời đại của ta, ai cũng vậy thôi.

Khi nó duy tŕ được mức lư trí, tuy giới hạn và ít nhiều sai, nhưng c̣n phù hợp kiếp người cho ra người ở thời đại của ta, và c̣n duy tŕ được ở nó nhục cảm của một con người quyết làm người, ngôn ngữ của ta có thể biến thành văn : thân phận làm người ở thời đại minh và khát khao làm người ở bất cứ thời đại nào. Các tác phẩm văn chương lớn đều như thế.

Hành-văn khốn nạn thế đấy, bạn đời ơi.

Ta vốn nghĩ : với nghiệm sinh lịch sự đă nhào nặn ra ḿnh, với ngôn ngữ thừa nhục cảm như tiếng Việt, sẽ có người Việt sáng tác tác phẩm đề đời cho nhân loại. Chỉ thiếu chút kiến thức thôi. Thứ ấy, học vài năm, vài chục năm, sẽ có.

Đă dịch Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh, chẳng thua ǵ tác phẩm cùng đề tại của Remarque và Hemingway, ta mong ta không mơ hăo.

2016-03-08