Luật tự nhiên và luật người

Trong quan-hệ giữa con người với vật-giới và sinh-giới, có luật tự-nhiên, ta nên t́m hiểu : vận dụng chúng trong hành-động giúp ta hữu hiệu. Người đời gọi đó là kiến thức khoa học. Rất đúng.

Trong quan-hệ giữa người với người, luật tự nhiên nhất là luật của sinh giới, luật rừng. Trong những chế độ độc tài như chế độ hiện hữu ở Ziao Chỉ Quận, kẻ cầm quyền hồn nhiên thực hiện luật tự-nhiên đó. Lôi khái niệm tự nhiên ra hù dọa quan chức của nó là chuyện hăo. Họ "tự nhiên" hơn ai hết !

Tuy vậy, xă hội người đă h́nh thành hàng ngh́n năm rồi, nó hiểu, dù lờ mờ, rằng luật rừng không thể làm nền tảng cho một cộng đồng nhân bản (một cộng đồng cho phép con người sống cho ra người) được. Chính v́ thế, mấy anh quyền lực tự-nhiên vẫn phải gian dối, núp sau "dân chủ" và "pháp luật" hăo để tồn tại và hoành hành. Hável Vaclav tinh tế, sâu sắc trong cuộc đấu tranh của ông ở đó : ép buộc chính qưyền "cộng sản" của Tiệp Khắc tôn trọng luật pháp do chính nó ban bố ! Để lật mặt nạ của nó…

Con người không thể dựa vào "luật tự nhiên" để xây dựng xă hội người. Muốn làm chuyện ấy, chỉ có thể dựa vào con người thôi, trong chừng mực nó đă thoát khỏi xiềng xích của tự-nhiên để biết thành một con vật văn hoá, để nên người. Giá trị, tốt hay tồi, của luật pháp ở đó : nó không do tự nhiên tạo ra, nó là sản phẩm thuần nhân tính. Như mọi sản phẩm của con người, nó có thể giúp con người sống hài hoà với nhau hay… ngược lại ! Cứ coi những luật về tài chính mà các chính trị gia trên thế giới đă ban bố mấy chục năm qua th́ thấy.

2012-01-16