Nhân đọc Những ư tưởng không hợp thời về cách mạng và văn hoá
Maxime Gorki, Nguyễn Xuân Xanh dịch và giới thiệu
Phải chi tôi được đọc quyển sách này cách đây 40 năm ! Nhưng lúc đó chắc tôi cũng không lĩnh hội đáng kể được.
Ôi, cái tṛ "lượng biến thành chất" ! Trong quan hệ hành động giữa cách mạng và văn hoá, đành cay đắng công nhận rằng nó dường như bất khả kháng, trong hướng… ngược lại những niềm tin của các nhà lư luận "cộng sản" của thế kỷ 20.
Đây mới là suy luận biện chứng đích thực !
Đời nay, khắp nơi, trí thức chân chính vẫn cơ bản là một thiểu số bất lực :
Trước khi [xảy ra vụ] thả bom ở Hiroshima và Nagasaki, Oppenheimer nhiều lần đến gặp Truman, tổng thống Mỹ, và tỏ ra do dự đến độ Truman phải bảo tùy viên : ‘"Lần sau thôi không cho hắn gặp, hắn cứ cuống quít bàn ra nói vào. Bảo với hắn là hắn làm bom, nhưng người quyết định thả bom là ta!". (Nam Dao)
Người làm khoa học mà c̣n thế th́ người làm văn hoá, đúng là châu chấu đá xe, lấy trứng chọi đá ! Nhưng vẫn cứ phải làm…
2009-01-05