Nói chuyện với nhau
Hai người nói chuyện với nhau về một thao tác cụ thể vào vật-giới.
Nội dung câu chuyện đương nhiên là quan hệ giữa người với vật-giới. Chỉ cần nói chính xác là xong, tất cả những thứ khác coi như thừa.
V́ sao điều ấy rất khó thực hiện ? Nhất là từ xa.
1/ V́ ngôn ngữ chính xác nhất của con người khi muốn nói chuyện với nhau là ngôn ngữ toán, và ngôn ngữ toán không có nội dung cụ thể.
2/ Sau đó có ngôn ngữ vật lư và vài ngôn ngữ khác.
Ngôn ngữ vật lư, khi giới hạn ở tính khoa học của nó, cho phép các chuyên gia vật lư nói chuyện chính xác với nhau xuyên qua những khái niệm được định nghĩa bằng phương tŕnh thống nhất những đơn vị đo lường vật-giới, nhưng nó không cho phép bàn dân làm chuyện ấy v́… thiếu kiến thức vật lư. Bước ra khỏi thế giới ngôn ngữ ấy, có vấn đề liền.
"Anh thử dùng nền đỏ làm nền cho bức tranh này trên oép ămvc xem sao."
Trong vật lư, không có khái niệm "đỏ", chỉ có độ dài của một làn sóng. Ngôn ngữ vật lư chính xác, khoa học ở đó.
Dùng Word thôi, có đầy màu đỏ khác nhau, màu đỏ của em là màu đỏ nào, anh làm sao biết được, trừ khi anh đang cùng em ngắm màu ấy ?
Chỉ có hai màu "tuyệt đối" thôi : đen và trắng. Đen th́ thấy được, với… điều kiện, v́ chỉ có đen thôi th́ ta thành người mù. Trắng th́ không thấy được, nhưng chỉ có trắng thôi, không có ǵ cả, ta cũng mù nốt. Thực tế, đối với bất cứ "màu" nào cũng vậy. Thế giới mà không muôn màu th́ chúng ta đều mù. Màu sắc là một quan hệ đặc thù giữa một sinh-vật với vật-giới.
3/ Một khi ta nói chuyện với nhau về quan-hệ của con người với vật-giới, quan-hệ giữa chúng ta, trong ngôn ngữ b́nh thường của bàn dân, không bao giờ là một quan-hệ đơn thuần khoa-học.
Chí ít, quan hệ của mỗi người với màu đỏ là một quan hệ cá biệt, không ngôn từ nào tả xiết. Như tiếng cười của em ở anh ấy. Hè hè.
Đă dùng từ đỏ để thể hiện chính ḿnh với tha nhân, ta đă tái sinh cả một nền văn hoá xa xưa vào đời nay. Chưa chắc ǵ ta đă thể hiện chính ḿnh với ai ai.
Nói chuyện với nhau khó thế đấy.
Hiểu nhau là trường kỳ t́m nhau. Phải kiên nhẫn đấy.
Hiểu chính ḿnh là trường kỳ t́m ḿnh. Chẳng bao giờ t́m được ở riêng ta. Cũng chẳng bao giờ t́m được ở ai khác.
Ḿnh ở đâu ?
Suy luận h́nh thức và suy luận biện chứng chỉ khác nhau ở đó thôi.
Hè hè.
2013-08-20