Phạm Duy ở ta

Thú thực, ta không ưa Phạm Duy. Tuy đă có dịp, nhưng không có nhu cầu gặp. Và chưa hề gặp. V́ đủ thứ lư do.

Có thể là :

1/ Trời sinh ta vốn lỗ tai trâu. Thường dị ứng âm nhạc, khiến Ea Sola bật cười. Chẳng bao giờ có nhu cầu tán phét về nghệ thuật bằng âm thanh. Và cũng chẳng có khả năng làm việc ấy. Kinh hoàng hơn, ta ít khi cảm nhận được từ âm nhạc một điều ǵ thiết thân với thân phận làm người của ḿnh. Nhưng có lúc có thực, có những bản nhạc tứ xứ đă thấm vào hồn ta, không quên được. Không từ khước được. Không phủ nhận được. Không phủ định được.

2/ Thuở nhỏ, ta học trường Tây, chẳng hiểu biết ǵ về văn hoá Việt, chỉ cảm nhận và sống tiếng Ziao Chỉ qua nghiệm sinh hàng ngày tới lúc ta định h́nh người, ít nhiều đă tiêm nhiễm những giá trị nghệ thuật, tư duy, qua những khái niệm văn hoá và qua ngôn ngữ PhuLăngXa, sâu sắc, đậm t́nh, thừa lư, nhưng… tẻ nhạt. Thiếu nhục cảm hết xảy.

Đă nên người ở Ziao Chỉ Quận, Bắc và Nam, tới tuổi 18, ở Hà Nội và SàiG̣n, ta chẳng thể nào không nhớ vài ca khúc như Thiên Thai, "Tung cánh chim t́m về tổ ấm", e tutti quanti, và vài ca khúc trứ danh của Phạm Duy. Xin lỗi bạn đọc nhé : nhớ th́ nhớ, nhưng lănh cảm, biện minh thế nào bây giờ ?

Bản nhạc đầu tiên của Phạm Duy khiến ta, khi đă trưởng thành, rung động, không thể nào quên, ít ai nói tới, bắt đầu như thế này : "Để lại cho em này nước non ḿnh". Ra thế, con người này, có lúc, cũng có chất người này.

Sau đó, ta thán phục Phạm Duy đă dịch và phổ nhạc một bài thơ của Apollinaire mà ta thích : Mùa thu đă chết. Đâu đó, ta đă viết v́ sao.

Sáng tác được một bản nhạc như "Để lại cho em", dịch và phổ nhạc được bài thơ ấy của Apollinaire, kiểu ấy, đủ măn nguyện rồi.

Có những tác phẩm lừng danh một thời. Khi thời ấy qua đi, tác phẩm biến v́ người yêu mến nó cũng không c̣n và chẳng c̣n mấy ai yêu mến nó. Ngoài chuyện chữ nghĩa zui zui.

Bản thân ta cũng sắp biến. Phạm Duy ở ta chẳng ở đời bao lâu nữa ? Ta sẽ không ngạc nhiên. Đành vậy.

Ôi, sao ta thèm một số tác phẩm của Trịnh Công Sơn ở ta sẽ ở đời lâu hơn đời ta. Nếu không thể, đành vậy ? Ta không đành. Ta tin, người đời cũng sẽ không đành.

Có những tác phẩm tồn tại ở đời lâu hơn đời ta v́ lớp người sau ta vẫn khao khát làm người, khao khát nghệ thuật, khao khát thực hiện những điều ta không thực hiện được ?

Chúc Phạm Duy và mọi nghệ sĩ Ziao Chỉ đáp ứng được khát khao làm người bất diệt ấy.

2013-02-02