Thảo luận – 02

Thảo luận với ai cùng kiến thức, cùng phương pháp suy luận với ḿnh là thảo luận sướng nhất. Cũng là h́nh thái thảo luận đắc ư đơn sơ, nghèo nàn nhất. Rất phổ biến. Ngoại lệ : thảo luận giữa những nhà khoa học lớn đang cùng lang thang ở ranh giới của sự hiểu biết trong một lĩnh vực kiến thức nào đó.

Thảo luận với ai khác kiến thức nhưng cùng phương pháp suy luận với ḿnh là thảo luận "bổ ích" nhất. Ḿnh nhẹ nhàng, thoải mái thêm kiến thức. Thế thôi.

Thảo luận với ai đếch cần kiến thức, đếch cần phương pháp suy luận, như một vài nghệ sĩ chẳng hạn, thú vị và phong phú nhất : ḿnh được tiếp cận một nhân giới có thực, ḿnh không hiểu được, nhưng ḿnh có thể cảm nhận, thưởng thức, thậm chí yêu, và không có khả năng hại ḿnh.

Thảo luận trong bất cứ lĩnh vực kiến thức nào với ai có phương pháp suy luận khác ḿnh, khó chịu, bực tức, bất măn vô cùng. Kiến thức, có thể thêm. Hiểu th́ ô hô ai tai !

Cũng may, xưa nay, con người tứ xứ cũng chỉ sáng tạo ra 2 phương pháp suy luận thôi :

1/ Tư duy h́nh thức. Tiêu biểu là tư duy duy lư h́nh thức (logique formelle) qua ngôn ngữ toán. Phương pháp suy luận này đă và đang cho phép loài người ngày càng tăng khả năng thống trị thế giới tự nhiên. Cuối cùng nó sẽ dồn nhân loại vào hoàn cảnh nào ? Phương pháp suy luận này có thể trả lời đáng tin. Để phục vụ ai, đè bẹp ai, v́ sao ? Phương pháp suy luận này, tự nó, không có khả năng trả lời.

2/ Tư duy biện chứng. Có trước Tư duy h́nh thức trong tất cả những nền văn minh, văn hóa. Tiêu biểu : nhiều triết gia HyLạpCổ trước Platon, Phật (nguyên lư vô thường, vô ngă), Hegel, e tutti quanti.

Tiếc thay, Tư duy biện chứng bước đầu cũng hiện thực dưới dảng Biện Chứng H́nh Thức, tiêu biểu là tư tưởng của Hegel, đến triết lư của Sartre cũng vậy.

Chỉ với Marx, 1844-1845, một cách không mạch lạc, rơ ràng nhưng vẫn thấy được, Tư duy biện chứng mới bắt đầu được vận dụng trên cơ sở nh́n nhận con người trong bất cứ hành sự nào của nó, là một thực thể 3 chiều kích thống nhất và mâu thuẫn với nhau : VậtThể, SinhThể, TríThể.

V́ thế, ngay hôm nay, đương đầu với cuộc tồn sinh trong thế giới TưBảnToànCầuHóa này, thảo luận với tư tưởng của Marx khó chịu vô cùng. Tốt nhất là tránh hoặc khinh, không thèm thảo luận. Thực ra không đơn giản như vậy. Muốn thảo luận với tha nhân, trước hết phải t́m hiểu phương pháp suy luận của nó. Đời nay, ai c̣n thời giờ làm chuyện ấy ?

Thảo luận với ai phải tồn sinh trong hoàn cảnh hầu như tuyệt vọng xa lạ với ta, người tự định nghĩa và tự nhận là trí thức, dường như bất khả thi. Chỉ có thể có trong những cơn khủng hoảng bể dâu. Ôi, đó là cuộc thảo luận người nhất.

2018-11-22