Thời gian văn hoá

Buồn đời thì xem ciné. Xem những phim giết giờ. Bạn tôi có một kho CD DVD đủ loại. Bèn mượn chục phim về coi.

Phim cao bồi, trinh thám Mẽo, phim chưởng, phim ma Tàu.

Bỗng phát hiện một điều lạ lùng. Các nền văn hoá rất xa nhau trong thời gian có thể rất gần nhau trong không gian kinh tế thị trường. Sự gần gũi trong không gian đó có khả năng xoá bỏ sự xa cách trong thời gian.

Thí dụ, hai phim lừng danh sau :

Planète interdite (1956, Mỹ), phim khoa học viễn tưởng.

Histoire de fantômes chinois (1987, HongKong), phim ma kiểu Tàu.

Chúng có một điều giống nhau : cực gượng gạo, vô duyên (đối với người đời nay) khi đề cập tới quan hệ nam-nữ.

Chị Mẽo năm 1956 chẳng khác gì anh Tàu năm 1987 cho lắm.

30 năm đã qua. Hôm nay,

Phim Tàu ăn khách ở Tây Âu,

Về trang trí có nét đặc thù Tàu.

Trang trí thôi, như áo dài hay bộ bà ba Ziao Chỉ ấy mà. Làm như chỉ cần khoác áo dài lên thân nghệ sĩ là biến tác phẩm thành Việt Nam.

Về kỹ thuật, có lắm món hơn trong những phim Tây U bình thường.

Về nội dung nhân cách và cách thể hiện nó trong kịch bản cũng như trong kỹ thuật trình diễn, nhại các phim hạng 2 của Tây Âu.

Ngược lại, nhiều phim Tây Âu ăn khách hôm nay, nhại kỹ thuật, huyền thoại và "triết lý" linh tinh cấp 2 của Tàu.

Kinh tế thị trường tư bản toàn cầu hoá vĩ đại ở đó. Ngày nó chiến thắng, nó san bằng mọi nền văn minh, nó thực hiện giấc mơ dân chủ của nhân loại hôm nay : một người = một người. Trong nghĩa không mơ hồ này : Anh A = Anh B = giá trị mà lao động của anh A hay Anh B tạo ra trong cùng một đơn vị đo lường thời gian.

2013-12-26