Thói quen ở dời

Bạn lại bắt ta suy ngẫm.

Chịu khó hiểu con người trong đời cụ thể của nó. Điều khó cho nhau nhất ở đời là điều ấy. Nó đ̣i hỏi thời gian, ḷng kiên nhẫn, đam mê hiểu và yêu tha nhân, ta đă nghiệm sinh không biết bao nhiêu lần.

> Thói quen làm nên cách xử sự

Đúng thế. Đúng với mọi người, kể cả chính ta. Ta có thói quen của ta, người khác có thói quen của nó. Thói quen ấy có thể h́nh thành trong tuổi thơ khi ta chưa có khả năng tư duy chín chắn, chưa có nghiệm sinh về rất nhiều vấn đề trong những bối cảnh sống rất khác nhau của đời người và của ta.

Khi hai thói quen trên phủ nhận nhau th́ xuất hiện điều mà người ta gọi là bi kịch của kiếp nhân sinh.

Chính v́ thế mà một nội dung cơ bản của Tư Duy Tự Do là mời chính ḿnh và người đời tự giải phóng ḿnh đối với thói quen tư duy của chính ḿnh để mở ra cho ḿnh khả năng gặp và hiểu người khác trong nhân giới chẳng của ai cả.

> đấy mới đúng là SỐNG

Bạn viết hoa là có lư. Đó là quan điểm của riêng bạn. Quan điểm ấy, ta biết, chan chứa giá trị tinh thần và nghệ thuật, chưa nói tới cảm xúc. Ta quư mến t́nh bạn giữa hai ta v́ thế.

Nhưng, cũng với từ SỐNG, người khác có thể có quan điểm khác. Nếu ta sống cô độc, xa người đời, những quan điểm khác không đáng quan tâm. Nhưng nếu ta muốn sống cùng với người đời để làm chính ḿnh trong nhân giới, dù ta không tán thành, ta không thể coi thường những quan điểm khác quan điểm của ta : nó là tất cả đời SỐNG của tha nhân. Nó cũng là môi trường sống thực duy nhất của chính ta.

Riêng với ta, ta không thể sống được nếu thiếu những giá trị tinh thần và nghệ thuật của ta. Nhưng ta cũng không ham sống trong một tháp ngà. Ta muốn sống với người đời, những con người cụ thể trong cuộc sống cụ thể. Trong đời ấy, có nhiều điều ta không ưa, nhưng không thể dễ dàng dẹp. Ta không có nơi nào khác để sống cho ra ngựi, sống như ta muốn sống. V́ thế, ta gắn bó với cuộc sống cụ thể ấy.

Ta cần hạnh phúc đi lang thang trong Paris với vợ, cùng nhau nếm thử một món ăn ở đâu đó, ngắm một cảnh vật chưa từng thấy ; ta cần bỏ cả ngày nấu một mốn ăn cho con khi nó về nhà v́ chúng thích ăn món Việt nhưng không biết nấu hay không có thời giờ nấu ; ta cần mỗi tuần dắt cháu gái nhảy tung tăng trên công trường Beaubourg, nh́n nó cười, nghe nó hát, nó hỏi, v.v.

Ta cần có bạn.

Cuộc sống thực của ta có hai chiều kích đó. Ta không nỡ buông bất cứ chiều kích nào. Khổ quá. Hè hè…

2011-11-10