Thương nhớ Verlaine
khi ở tù v́ đă muốn giết Rimbaud
|
Le ciel est, par-dessus le toit, Si bleu, si calme ! Un arbre, par-dessus le toit, Berce sa palme.
La cloche, dans le ciel qu'on voit, Doucement tinte. Un oiseau sur l'arbre qu'on voit Chante sa plainte.
Mon Dieu, mon Dieu, la vie est là Simple et tranquille. Cette paisible rumeur-là Vient de la ville.
Qu'as-tu fait, ô toi que voilà Pleurant sans cesse, Dis, qu'as-tu fait, toi que voilà, De ta jeunesse ? |
Bầu trời đó, ngay trên mái ngói, Xanh quá, yên ả quá ! Một thân cây, ngay trên mái ngói, Đong đưa lá cành.
Tiêng chuông, trong bầu trời ta thấy, Dịu dàng vang. Một con chim đậu trên cây ta thấy Hát nỗi buồn của nó.
Trời ơi Trời, cuộc sống là đây Đơn giản và yên ả. Những âm vang dịu dàng này Từ phố phường đưa tới.
Mày đă làm ǵ, chính mày đây Khóc không ngừng, Nói đi, mày đă làm ǵ, chính mày đây, Với tuổi thanh niên của mày ? |
Dường như trong văn chương Ziao Chỉ, câu thơ cuối của bài này đă biến thành một đề tài văn học lư thú : ta đă làm ǵ với đời ta ?
Ta không là nhà thơ. Có lẽ không bao giờ ta biến thành nhà thơ được. Nhưng ta hiểu và thông cảm nỗi đau làm người của Verlaine. Trong thời đại của chính ta.
Tuổi thanh niên, ta đă từng làm tất cả những ǵ ḿnh ao ước. Như một nhà thơ, không xuyên qua lời, xuyên qua hành-động, v́ ta không biết làm thơ, chỉ biết hành-động thôi. Một phần thành công, một phần thất bại.
Bây giờ, lúc khả năng hành-động của ta đă suy thoái cực độ, mỗi ngày, khi lụ khụ tỉa tưới cây trong vườn, ta đôi khi vẫn thấy :
Bầu trời đó, ngay trên mái ngói,
Xanh quá, yên ả quá !
Đẹp thật.
Nhưng ta không đặt câu hỏi của Verlaine. Ta đặt câu hỏi này, rất Ziao Chỉ : ta "để lại" cho con và cháu ta thế giới nào ? Và để lại cho chúng khả năng nào để gáng vác nó ?
Ta ngậm ngùi.
Verlaine, chàng ơi, dù sao chàng đă làm một bài thơ đẹp, khó quên.
2016-08-02