Đừng mơ hăo rằng cứ đọc cho nhiều, nhớ cho dai, sẽ trở thành người có văn hoá.
Đọc nhiều nhớ dai mà không biết tự do, tự chủ, tự ḿnh suy nghĩ, phê phán, lựa chọn, bất quá cũng chỉ thành một con khỉ thông thái.
Ngạn ngữ Pháp có lư : thà có một cái đầu chín chắn c̣n hơn có một cái đầu đầy đặc. Vaut mieux une tête bien faite qu'une tête bien pleine.
Khốn nỗi, đụng vấn đề phức tạp hay đào sâu bất cứ tri thức nào, một cái đầu rỗng tuếch hay quá nghèo nàn chẳng thể nào chín chắn được. Bước đầu vẫn phải nhồi kha khá bộ năo ḿnh thôi. Nhồi càng nhiều, càng mung lung, rối loạn, càng ít có giá trị ! Sẽ có lúc phải phê phán, sàng lọc những tri thức ta lượm lặt được của người đời. Chúng đă ở trong đầu ta, phê phán chúng nghĩa là phê phán chính ta. Hè hè.
Đó là bước đầu của con người văn hoá – có ư thức.
2009-05-08