Có tội lỗi chỉ có thể được tha nhờ xin lỗi. V́ nó đời đời ngấm vào ngôn từ, ghim trong óc năo, xé xác tư duy, tràn vào giác quan, trào ra da thịt, ngày ngày tra tấn cách cảm-nhận và tư-duy thế-giới và chính ḿnh của con người từ thế hệ này qua thế hệ khác. Ngoài lời xin lỗi, không có ǵ gỡ được mối thù truyền kiếp ấy. Nô lệ hoá tha nhân là một tội lỗi loại ấy.
Sau Hạ viện Mỹ năm ngoái, năm nay Thượng viện Mỹ nhất trí tỏ lời xin lỗi về chế độ nô lệ xa xưa ở Mỹ (1619).
Cũng phải gần 400 năm sau !
Đó là bước đầu, bước cơ bản nhất, v́ con người cảm nhận và tư duy thế giới xuyên qua ngôn ngữ. Đường c̣n dài : sau lời nói, phải có hành-động thích ứng để khôi phục lại sự b́nh đẳng, tôn trọng và tŕu mến nhau, không chỉ trong tâm linh và suy luận thôi, mà cả trong đời sống thực nữa.
Một dân tộc biết xin lỗi là một dân tộc không nỡ quên quá khứ và không đành sợ tương lai.
2009-06-19