Rimbaud
Chặt cái ǵ ? Chẳng có ǵ cả. Hư không. Làm sao chặt điều không có thực ? Phải có một cái ǵ. Chỉ là chuyện t́nh tầm thường nơi văn pḥng, thứ chuyện xảy ra hàng triệu lần mỗi ngày khắp bốn phương trời trên quả đất. Nó bắt đầu một cách tầm thường. Nó phải chấm dứt một cách tầm thường. Nh́n thế giới như nó là. Nh́n người đàn bà ấy như nó là. Thấy t́nh thế đúng theo quá tŕnh chế tạo nó, đúng như nó tất yếu phải diễn tiến. Chọn thế nh́n của người giải phẫu. Khách quan, chăm chú, tỉ mỉ. Không chút e lệ, không chút nể nang. Cơ thể do nhiều bộ phận cấu thành. Tim là bắp thịt bơm máu. Quan hệ giữa người với người tuân theo quy luật tâm lư học. Thế thôi.
Công ty thuê nàng cách đây ba năm. Tóc nàng vàng, cắt cụt theo kiểu đàn ông. Nàng có mắt màu xanh lơ. Lạm dụng ngôn ngữ lạ lùng thay ! Làm sao nàng có thể có mắt xanh ? Ta chỉ có thể có những ǵ không là ta. Nếu nàng có mắt xanh th́ nàng là ai ? Nàng cao thước sáu. Cơ thể nàng mũm mĩm rất tiện nghi. Bụng nàng hơi đẫy đà. Nàng nói cơ thể nàng khiến nàng xấu hổ. Nàng hoá trang nó nhă nhặn. Áo quần rộng dài che lấp thân h́nh nàng trong nếp uốn bềnh bồng. Nàng che đùi, đầu gối, cánh tay, vai ngực ḿnh như thế. Trong những dịp lớn, nàng mặc áo dài sang duy nhất nàng có, áo dài lụa xa hoa màu lục óng ánh màu lơ. Áo phủ nàng từ vai tới mắt cá chân. Chỉ có lằn hở nhỏ trưng lơm da trắng nơi vú nở.
Nàng nh́n thế giới như cửa hàng đầy cám dỗ. Nàng tin chắc chỉ cần khôn khéo và mạnh là có quyền tự toại nguyện. Thế giới là sở hữu của ai biết chinh phục nó. Nàng vừa mơ nhập loại người biết chiến thắng vừa thất vọng tin ḿnh không thể với tới được. Bản tính nàng như thế, nàng nói vậy như chịu đựng một lời nguyền rủa. Người đàn bà tự d́m ḿnh dưới mặc cảm tội lỗi. Nàng luôn luôn cần biện bạch cho chính ḿnh về mọi chuyện, chẳng về ǵ cả. Nàng luôn luôn ăn mày một kư hiệu nh́n nhận ḿnh, một lời nói biết ơn ḿnh, một lời khen mong manh nhất. Nàng tán thành tội lỗi của ḿnh như kẻ ngoan đạo và đồng thời luôn luôn phẫn nộ v́ ḿnh đă tự bẫy ḿnh. Tóm lại, người đàn bà đồ vật, người đàn bà quyến rũ tuyệt vời, cám dỗ lư tưởng cho nỗi đam mê yêu. Nàng tưởng nàng cho tất cả khi nàng trao thân. Nàng thôi miên đàn ông v́ thế. Vừa trao thân, nàng tự tạo tinh thần trách nhiệm, sự bó buốc phải thủy trung và, tức th́, tưởng tượng ḿnh có đủ thứ quyền. Nàng chẳng bao giờ hiểu rằng cơ thể duy nhất con người có thể sở hữu là cơ thể nó cho thuê, rằng dâng hiến chính ḿnh là điều bất khả thi, rằng ôm ấp làm t́nh chỉ là tạm phù du buông lơi, không khai sinh bất cứ quyền hành nào, không tạo bất cứ nghĩa vụ nào.
Nàng rèn luyện cơ thể theo khuôn mẫu một số tư thế và áo quận chọn lọc. Cũng như thế, nàng tự tạo tư duy bằng cách gom góp một số quan điểm dứt khoát của những môi trường nàng từng lui tới, ông bố tổng giám độc, đại học luật, trường thương mại, nhân vật quan trọng trong những công ty nàng từng làm việc. Chủ nghĩa cộng sản là Goulag. Người hoạt động công đoàn là đứa ngu ngốc phá hoại doanh nghiệp. Những cuộc biểu t́nh đều do ngoại bang giật dây để làm xă hội hỗn loạn. Bọn xă hội sẽ làm tan hoang nền kinh tế. Người ta không thích Ferrat v́ chàng quá dấn thân. Aragon đă là cộng sản th́ không thể là nhà thơ hay. Thuật xem tướng chữ là một khoa học. V́ sao, nàng không biết. Nó đơn giản là khoa học, không chối căi được, v́ những manager dùng nó để đánh giá người đời.
Nàng ứng xử lịch sự, biết cười vừa phải trước những câu đùa kỳ thị chủng tộc. Nàng lùi lại một tí, thẳng lưng, cứng người mỉm cười trước những chuyện ngủ nghê với thư kư mà đàn ông nói trước mặt nàng. Chắc nàng tự thuyết phục rằng nàng không thuộc đám người ấy v́ họ nói đến ngay trước mặt nàng.
Cứ như thế, nàng có sẵn cả kho quan điểm rơ ràng, đậm nét, vững chắc như đá tảng về đủ thứ vấn đề. Nàng khoác chúng lên người như áo giáp. Nàng gọi đó là mạch suối mang lại điều nàng gọi là tính lạc quan của nàng. Tuy nhiên, nàng không ưa phải bảo vệ chúng. Nàng cố hết sức để không bao giờ phải tŕnh bày chúng. Nàng tránh mọi tranh luận buộc nàng đào sâu một vấn đề, biện minh cho quan điểm của ḿnh. Nàng cảm thấy bị tấn công, cực kỳ khó chịu. Những lúc ấy, nàng mất khả năng tự kiểm soát và điều ấy tai hại cho h́nh ảnh bề mặt của nàng. Mỗi khi phải phát biểu về một vấn đề nàng chưa có sẵn quan điểm, nàng biết nghệ thuật gật đầu mà không ưng thuận, co ḿnh lại sau nụ cười nhập nhằng, câu "ừ à", "có lẽ", "có thể", hay im lặng.
Vừa tới hăng, nàng tức khắc tiến hành quá tŕnh hoà nhập, chứng tỏ khả năng ṭ ṃ tràn ngập phải chăng, săn đón kết bạn với đầy người. Nàng có quan điểm rất lành mạnh về t́nh bạn. Là bạn nàng tất cả những ai có thể có ích cho nàng, khiến nàng khoan khoái chốc lát và, hơn hết, biết biến đi đúng lúc. Chỉ nghĩ rằng bạn có thể tự cho ḿnh quyền đời hỏi ở nàng chút thời giờ khiến nàng phẫn nộ. Nàng tự buộc ḿnh vươn tới mày tao với mọi người và thành công không khó mấy. Đó là thời trang trong hăng. Ngay tổng giám đốc cũng mày tao với người làm công quèn. Họ sống trong thế giới tin học. Chỉ có sếp trực tiếp của nàng và những người nàng coi là cấp trên, nàng không bao giờ nghĩ tới chuyện mày tao với họ. Có lẽ nàng không thể sống nếu thiếu sếp. Vèo một cái, nàng quây tụ cả hệ thống bằng hữu khó tưởng tượng được. Có đứa âm thầm thèm muốn nàng, có đứa ganh ghen nàng, cũng có đứa khinh khi nàng. Chẳng ai nói cho nàng biết. Toàn người lịch sự, có tổ chức, sống với nhau mà. Bằng bản năng, nó liền định cỡ nàng : nàng thư kư hoàn hảo, ăn mặc tươm tất, đứng ngồi ngay ngắn, ṭ ṃ, tận tụy, tươi cười kiệt sức, luôn luôn t́m cách được chú ư, ưa thích. Người đàn bà cho phép người đời lựa chọn chỗ đứng và vũ khí của chính ḿnh ở đời. Người ra đời để làm nạn nhân.
Ở nàng, điều duy nhất khiến thỉnh thoảng nó chú ư là tiếng cười. Nó luôn luôn bị tiếng đàn bà cười thôi miên. Thỉnh thoảng, tiếng ấy đột ngột tóm cổ nó như tiếng kêu gọi thầm kín, nhọn hoắt khẳng định nỗi cô đơn của nó, hiển nhiên xác nhận một cách sờ mó được rằng hạnh phúc là có thể. Có khi, trong xó càphê, trong bóng tối rạp chiếu phim, ngẫu nhiên giữa phố phường, tiếng đàn bà cười vụt lên, tột độ cám dỗ. Và nó rùng ḿnh. Và thế giới tan ḿnh trong im lặng hạnh phúc. Nó cảm thấy bị người đàn bà cười lôi cuốn vào vực thẳm. Thường thường nó chỉ lắng nghe từ xa. Nó không thích lại gần, tự để ḿnh bị kéo vào cuộc phiêu lưu nó biết không có lối thoát. Những lần hiếm hoi nó bước quá t́nh trạng chiêm ngưỡng, mọi chuyện chấm dứt rất nhanh, ngay lúc người đàn bà nó thèm muốn hờ tỏ ḷng ưng thuận. Nó biết chắc nỗi đam mê nghiến ngấu đó sẽ kết thúc trong xa lầy toan tính nhỏ nhoi, trong thỏa hiệp nhơ nhớp đê tiện, nên nó chưa bao giờ dám yêu. Trực giác tức khắc kết thúc tất yếu của cặp t́nh nhân khiến ư thức nó đông lạnh, làm tê liệt sự hăm hở ngay lúc trồi ra ở nó khát khao âm thầm được yêu. Thế là ánh mắt nhoà đi, tiếng cười chết ch́m trong tiếng ồn ào của cuộc đời, và nó tự cảm thấy khô khan cô độc.
Nàng có giọng cười của trẻ con, sống động, hồn nhiên, hết ḿnh. Chùm tia sáng, đóa hoa vui tươi vang vọng pha lê giữa tiếng ồn ào lộn xộn của giờ giấc văn pḥng. Nhất là, nét mặt nàng đột nhiên mất cân đối khi nàng cười. Nửa khuôn mặt nhẹ nhàng cười nhiều hơn nửa kia. Chênh lệch bất chợt của niềm vui đó khiến nàng rạng rỡ hơn, khiến nó vẩn đục, xúc động. Lúc đó, nó khó gỡ cặp mắt khỏi khuôn mặt nàng, đôi mắt xanh long lanh bềnh bồng giữa bóng tối ánh sáng, nét bĩu môi chênh chếch. Cứ như tiếng cưới ấy khiến không gian chao đảo, xô đẩy chuỗi giờ, vén màn biểu lộ niềm vui đột ngột của khoảnh khắc. Tiếng cười thôi miên nó. Ngày này qua ngày khác tiếng cười thức tỉnh con quỷ ám ảnh tuổi thơ của nó. Như thằng học tṛ, nó nguệch ngoạc trong quyển sổ tay những lời ghi hoa mỹ, những bài thơ gớm ghiếc :
ta đến cười bên bờ nước
vầng trăng tan vỡ theo nhịp sóng
thoảng gió xuyên da thịt mệt mỏi
phải chăng là tiếng em cười mơn trớn làn da ta
v.v.
Nó đùa nghịch tới mức nhét đầy thơ trong định tŕnh, in lên màn ảnh máy tính. Từ thằng kiến thiết phương pháp, chí ít cũng tức cười. Tuy vậy nó thú vị. Mỉa mai b́nh thản ấy coi cũng kiểu cách lắm. Nó tự bịa tâm lư của nhà duy mỹ để che đậy sự bối rối lờ mờ có thực ở nó mỗi khi tiếng cười ấy vang trong nó. Rơ ràng nó đang chán chường như con heo hả hê hạnh phúc, vui cù thời gian đang trôi đi, nhưng không xô đẩy nó quá đáng. Mười giờ bàn giấy mỗi ngày, béo thêm hai giờ di chuyển, niêm phong bằng đồng lương khá, bọc sắt bằng cuộc sống vợ chồng hạnh phúc, dựng lên thành lũy vững chắc chống nỗi khắc khoải. Trong bức tường thành ấy, trong vườn làm sẵn của cái chết hàng ngày, nó khoan khoái ủn ỉn, nưng niu nuôi những đoá hoa ngu xuẩn nhất, tưới chúng với niềm tin vững chắc của tất cả những ư chung. Tất nhiên, những toan tính nhỏ nhen phải chấp nhận đó đây, những hèn mạt phải nuốt từng ngày, thỉnh thoảng, khi chiều tà, khơi lại ở nó bầu không khí bệnh hoạn cứ liếm ư thức của nó, hớp nó từng hớp nho nhỏ hau háu. Nhưng cũng chỉ là tṛ trẻ con, quên liền. Mỗi ngày biến thành cái mang nuôi nhanh gấp thằng kỹ thuật viên quyền hành đầy tương lai. Trời ơi, nhục cảm nào, trí tuệ nào sống sót được với cuộc tàn sát ấy ! Cuộc sống chẳng đáng ǵ ấy lại có thể nghiêm nghị vỗ béo nó mà không khiến nó lo lắng. Nàng có thể là con ngỗng ngu ngốc. Nhưng chính nó là ǵ khác hơn con heo ngây ngất hả hê, ủn ỉn những bài thơ tục tĩu trước ḷ sát sinh của những ngày đang qua ? Một heo đam mê một ngỗng ! Đủ làm mủi ḷng cả một vũ trụ ngôn từ không da thịt.
Từ hai tuần nay tôi không đụng tới quyển sổ tay này. Nghĩ tới chuyện đọc lại những trang này, tiếp tục viết những câu như thế, khiến tôi buồn nôn. Sụp ḿnh hạ cấp đến thế là cùng. Tấm ḷng tôi có thể là hố xí này à. T́nh yêu làm người ta dơ bẩn. Có thể nó chỉ là thế thôi, lơi nhem nhuốc của tâm hồn. Trừ phi tâm hồn dơ bẩn tự bản chất, con người không thể sống nếu không yêu, và nó không thể yêu mà không bôi nhọ, không tự bôi nhọ. Vết chàm ti tiện cứ loang xuyên suốt ư thức đau điếng của tôi như lời rên rỉ khiến tôi dịu ḷng, từ đâu ra ? Tôi làm nhem nhuốc, tôi thối hoăng, tôi kinh tởm khinh chính ḿnh, và tôi bớt đau. Tôi nh́n ḿnh trong gương. Gương mặt tôi nhẵn thín, sạch sẽ. Sao tôi căm thù cái mơm giả dối này quá. Tôi đă thấy nó biết bao lần, trong bao nhiêu văn pḥng, cắm trên biết bao nhiêu chiếc cà vạt màu sắc tuyển lựa kỹ, trang sức với biết bao nụ cười nghiên cứu tỉ mỉ. Sao tôi căm thù nụ cười hết sức thuần hoá này, sọt rác của những chiều tan cuộc liên hoan. Tôi cảm như tôi đang làm chuyện đê hèn, đang bỉ ổi phản bội. Kệ xác. Tôi bớt đau. Đó là điều chính. Phải tiếp tục thôi.
Phải tiếp tục, phải bôi nhọ, phải giẫm nát, phải giết. Nỗi đam mê này là chính nó. Nó đă muốn, đă tạo, đă nuôi nấng, đă nung lửa nỗi đam mê ấy. Nàng chẳng can dự ǵ vào chuyện này. Nó đă thèm khát nàng và nỗi đau đă phụt cháy ở nó. Nó đă lợi dụng nàng để cảm thấy ḿnh sống, để tự khiến ḿnh tồn tại. Nó đă mưu toan tất cả. Ngọn lửa thiêu trụi bóng tươi mát, ảo tưởng c̣n lại từ tuổi thơ, vạch cho nó thấy trần truồng ư thức bị cắt xẻo của nó, sự thường trực ghê tởm của nỗi cô đơn, chính nó đă nhóm lên. Tại sao nó không c̣n khả năng dập tắt đi bằng ư chí ? Muộn quá rồi. Áo thiết giáp đă thủng. Có cái ǵ đó đă len vào người nó, và xác thịt nó đă oằn thành sự căng thẳng không chịu nổi này. Phải làm nhem nhuốc, phải giẫm nát, phải giết. Câu hỏi tra tấn của t́nh yêu chỉ giải đáp được bằng cách giết người. Một cuộc giết người tầm thường xảy ra hàng ngày, không xáo trộn bất cứ ǵ trong diễn biến của sự vật, trong cuộc sống của người đời. Thân thể nạn nhân sẽ không mang một vết xước. Không phải chuyện thể xác. Ai lại muốn giết một thể xác ? Không phải chuyện linh hồn. Ai lại nghĩ tới giết một linh hồn ? Ai lại có nhu cầu giết một người không quen biết. Ta chỉ giết được những người ta yêu. Không ǵ thuần pháp hơn cuộc giết người này : sẽ không có xác chết. Xác chết là quan hệ xă hội, nó ngoài đề. Ngay cả tự tử, ly dị cũng không thuần pháp hơn cuộc giết người này. Chẳng cần trả lương thẩm phán ghi nhận sự bất lực, chứng duyệt điều không cai trị được. Phải tiếp tục, phải giết. Một cuộc ám sát cỏn con trên sân khấu kịch để ảo tưởng ḿnh là người, cuộc khoa tay múa chân hăo của tư duy, tội ác đê tiện và tầm thường, như mỗi chúng ta đă từng làm trong cuộc đời xanh xao nhợt nhạt của ḿnh để tầm thường kết liễu một chuyện t́nh tầm thường.