Rimbaud
Đă một năm rồi. Con người khuôn ḿnh khuyết tật nhanh quá. Hôm qua, tôi gặp đứa bé tàn tật. Nó chào đời thiếu cẳng tay. Ở đầu cánh tay nó mọc ra mẩu thịt. Trên mẩu thịt ấy ngón tay cả méo mó đâm chồi. Nó chơi với bọn trẻ trong sân. Nó cười. Nó không có vẻ đau đớn. Như nó, từ một năm nay tôi sống với lỗ hổng kỳ quái trong lồng ngực. Đă thành thói quen. Hầu như tôi đă quên khổ. Mỗi sáng, tôi dắt con tới trường, tôi lấy métro, tôi vào bàn giấy, đọc hồ sơ, viết thông điệp. Tôi ba hoa về phim mới chiếu trên TV, cười khi đồng nghiệp pha tṛ. Tôi cũng pha tṛ đùa cợt theo và tôi hài ḷng khi họ thích thú. Chiều vê, tôi trở lại métro, về nhà, hôn con, ăn tối, làm t́nh, và ngủ. Một ngày tầm thường yên tâm. Một ngày b́nh thường. Tôi có thể sống như thế. Tôi phải sống như thế. Tôi được cấu thành để sống như thế. Tôi sống như thế. Đúng theo lôgích của sự vật, trật tự của người đời. Như nó, từ một năm nay, tôi sống mà không thấy tật nguyền. Có lẽ, như nó, thỉnh thoảng, qua tia mắt bất th́nh ĺnh sắc bén của một ai, trong đêm cô đơn, tôi nh́n ḿnh, và tôi thèm quên.
Đă một năm. Bây giờ đă lại là mùa đông. Chính ở một thời tiết tương tự, xám ngắt, ẩm lạnh, chuyện ấy đă xảy ra. Có thể chỉ là vậy thôi, một ảnh hưởng của thời tiết, hậu quả của môi trường. Trong tất cả những thực thể, h́nh như con người là thực thể ít khả năng tồn tại nhất trước thiên nhiên khe khắt, nhưng nó cũng là kẻ biết khiến thiên nhiên thích hợp với sự sống c̣n của ḿnh hơn bất cứ sinh vật nào. Có thể t́nh yêu chỉ là mưu toan thích hợp hoá thiên niên ở ḿnh, biến tàn tật chết người thành giá trị để sống c̣n, xuyên qua ca múa thơ văn tôn giáo. T́nh-yêu, Thù-hận, Kiến-thức, Quyền-lực, Kiêu-hănh, Tự-hạ-ḿnh, Vị-tha, Thờ-ơ, Sáng-suốt, Đoàn-kết… tất cả chỉ là thế thôi, nỗi khắc khoải tồn sinh trước sự vật, người đời, v́ thế thực, sự vật nghiền nát ta khi nó va chạm ta tí ti và người đời giết ta mỗi khi nó đánh giá ta. Chỉ thi thoảng, trong ánh sáng trong vắt câm lặng của ban mai mùa đông như ban mai này, bỗng nhiên nó đè bẹp ḿnh, và khiến ḿnh muốn kêu thét. Tiếng kêu nhỏ nhoi không viễn tượng như tiếng chiêm chiếp lạ lùng của chim sẻ vang lên từ đáy vườn.
Đă một năm. Lại đă là mùa đông. Qua cửa sổ tôi thấy mái nhà im áng trắng. Không có khói tỏa ra từ ống khói. Thế giới không bụi bặm, không chuyển động, tinh khiết, tinh khiết lạ lùng như sự cụt cằn ở tôi. Tinh khiết lạ lùng, tiếng sẻ kêu giữa mùa đông.
se sẻ trong băng tuyết
mổ cuộc sống
từng tiếng kêu nhỏ nhoi tức cười
cứ như thế…
vài bước chân không viễn tượng trong mênh mang trắng
Tôi cũng thế, hôm qua, tôi đă bước thêm vài bước.
Hôm qua, thế là hết. Nó dọn đồ đạc, từ giă mọi người. Mọi chuyện đă xảy ra như nó muốn, như nó dự trù. Đau khổ chẳng ảnh hưởng ǵ vào ḍng đời của nó. Ngược đời thay, trong tất cả những người đàn bà nó từng yêu, nàng, người khiến nó đau đớn đến thế, ngụp ḿnh trong tuyệt vọng cô đơn đến thế, nàng cũng là người không có ảnh hưởng nào vào cuộc sống của nó. Nó thờ ơ với mọi chuyện. Nó không c̣n khả năng đam mê phản ứng. Dù đau tới mấy, nó quyết định và hành động, tỉnh tảo. T́nh cảnh quá đơn giản, rơ ràng. Nó không thể nghi ngờ được để có thể hoang mang, do dự, nổi giận, hy vọng, phát điên. Quyết định cần lấy, hành vi cần làm tự chúng áp đảo nó với sự đương nhiên tàn nhẫn của chúng. Nó quyết định, nó làm, nó đau, chỉ có thế thôi. Nó phải bỏ đi, nó đă bỏ đi. Nó phải chạy trốn, nó đă chạy trốn.
Một lúc lâu, anh ở lại trong văn pḥng trống rỗng. Một lần cuối, anh nh́n những bức tường trần truồng. Anh tới lồng kính để chia tay với em. Em sắp xếp chậu hoa trên bờ cửa sổ. Anh nh́n em, im lặng, và anh thấy một phần ḿnh trôi đi trong động tác dịu dàng của em.
– Với em, anh đă là một người bạn, thân t́nh nhất. Em không muốn mất anh, nhưng em không thể cho anh hơn được.
– Em có thể nói thêm, điều ấy đúng, anh không xấu hổ, một người đàn ông đă yêu em đến tuyệt vọng. Nhưng anh ra đi không chút cay đắng, không chút luyến tiếc. Không, anh sẽ luyến tiếc một điều, chỉ một điều thôi. Anh sẽ chẳng bao giờ yêu như anh đă yêu em.
– Tại sao ? Anh sẽ gặp đàn bà khác. Anh lại sẽ si mê. Anh lại sẽ đau đớn và hạnh phúc. Đó là cuộc đời.
– Ngay em, anh cũng không thể yêu em như thế nữa. Anh có cảm tưởng anh đă đánh mất một cái ǵ.
– Cái ǵ ?
– Kư ức về chính ḿnh.
Nó đỏ mặt, cười vang, và rời bàn giấy.
Buổi tối, nó chiêu đăi từ biệt. Căn pḥng ngập người. Nó bỡn cợt điên cuồng cả buổi, nốc đầy rượu, đầy cồn. Thoắt vui thoắt buồn.
Phải chăng v́ cồn ? Hay v́ phải chia tay ? Dường như không gian liên tiếp đổi cấu trúc. Em tới, căn pḥng đổi h́nh thù. Xó kia là xó không có em. Mọi sự nhắc nhở em thiếu vắng. C̣n ở xó này, nơi em tṛ chuyện, bỗng có chân trời giả tạo cho phép mọi vật, mọi người, mọi khoảng cách, mọi âm thanh, hiện thực. Mọi vật mọi người quy về nó. Chung quanh nó, cả căn pḥng đi lại. Em di chuyển, cả sân khấu chao đảo theo. Cứ như thể em là trọng tâm của không gian, khởi điểm của thời gian. Nó cảm thấy căn pḥng nhúc nhích trong da thịt nó theo mỗi bước đi, mỗi cử chỉ của nàng, lún sâu theo mỗi tia nh́n của nàng. Nàng bỏ đi, thế giới chùng xuống, bẹt gí. Đồ đạc, con người, chai cốc có đó, bên cạnh nhau. Đồ vật, động tác, con người, lời nói, tất cả bẹt gí thảm thương, bẹt gí như bóng dáng vắng mặt của nàng, giấc mơ đă tan biến.
Một ứng dụng lạ lùng thuyết tương đối. Tôi đă mất khả năng nh́n thế giới đối với tôi. Tôi chỉ có thể nh́n nó đối với em. Tôi chẳng là ǵ cả và thời gian không có thực. Thời gian chỉ là sự bẹt gí của tâm hồn. Ư kiến khôi hài đó khiến nó vui vui, và nó lại cười vang.
Nó đă lê lết bao lâu ở quán ăn, uống cạn lư rượu chia tay bất tận ? Nó say mèm khi bước lên tác xi.
– Ḿnh đi đâu hả ông ?
– Tới nhà tôi.
– Nhà ông ở đâu ?
Quả thật, nhà tôi là một địa chỉ. Nó cho địa chỉ.
Xe lăn vù vù. Ánh sáng thành phố giết nhau trong mắt nó.
Hết, thế là hết đứt. Tṛ chơi yêu đương đă biến thành yêu tṛ chơi, sự quyến rũ gian xảo, những toan tính tởm lợm, biến thành đam mê đích thực. Đúng vậy, t́nh yêu luôn luôn sinh nở từ hiểu nhầm. Thế là hết. Tôi đă làm tất cả những ǵ phải làm. Khi không có ǵ phải chống trả, không có chướng ngại nào phải vượt qua, không có kẻ thù nào phải đánh gục, đối diện với đau khổ, thái độ nhân bản duy nhất là bỏ chạy. Trước khước từ tinh khiết ấy, không gợn chút ác tâm, không cần chút lư lẽ, trước thờ ơ trần truồng ấy, không có lối thoát nào khác : giết, khinh khi, tự tử hay chạy trốn. Chạy trốn cũng là khước từ. Không chịu khinh khi, không chịu an phận, không nhận an ủi, không đành giết. Chạy trốn là thừa nhận. Đớn đau thừa nhận tự do của người đàn bà ta yêu. Chết người thừa nhận thất bại. Bi ai thừa nhận đam mê như ư chí sống thống thiết, như bệnh khao khát yêu không bao giờ chữa khỏi.
Thế là hết, dứt khoát hết. Ta đă làm điều phải làm. Chấm hết. Đúng theo kỹ năng nghệ thuật đương đại. Một mối t́nh xoàng xĩnh ở văn pḥng, như hàng triệu mối t́nh nảy ra mỗi ngày khắp bốn phương quả đất, và chấm dứt xoàng xoàng trong vẻ thanh lịch xoàng xoàng của một kỷ niệm quặn đau.
Không cay đắng, không luyến tiếc. Nhưng với một nỗi nhớ nhung mênh mông. Nó thấy rơ nỗi nhớ nhung thống thiết ấy sẽ đeo bản thân nó đến thế nào. Nó bắt đầu hiểu em sẽ ở nó cho tới ngày tim nó c̣n khả năng rung động, điên loạn, thóp lại.
Lẳng lặng, nó mong là sẽ như thế cho tới lúc người ta chôn nó.
– Ông đă tới nơi.
– Ông có lư. Đây, tối nay, ông uống rượu mừng tôi.
– Ông muốn nói sáng nay.
– Ông có lư.